Renaud – Mistral gagnant

De mooiste nummers hoeven geen grootse aanleiding te hebben en dat geldt ook voor Mistral gagnant.

De Franse zanger Renaud (1952) bracht het nummer uit op zijn gelijknamige album in 1985. Het is een liedje dat hij zingt voor zijn jonge dochter Lolita Séchan. Het gaat over zijn eigen jeugd en het vervliegen van de tijd. Alledaagse dingen, het voeren van de duiven, het stampen in de plassen en een lach die opstijgt. En over snoepjes. Caramels a un franc, les bonbecs fabuleux en les mistral gagnants.

Les mistrals gagnants waren beroemde snoepjes met een loterij-element. Sommige snoepjes waren winnend (gagnant) en gaven recht op nog een snoepje. Ze bestonden niet meer tegen de tijd dat Renaud dit nummer opnam, maar veel Fransen kennen ze nog.

Renaud wilde het nummer aanvankelijk helemaal niet opnemen. Hij vond het te persoonlijk en dacht niet dat het grote publiek erop zat te wachten. Hij belde zijn vrouw op uit vanuit de studio en zong haar delen uit het nummer voor en zij zei hem, naar verluidt; ‘als je dit niet opneemt dan verlaat ik je’. Hij nam het op.

Ik vind het één van de mooiste Franstalige nummers die ik ken en ik sta er niet alleen in, het werd in 2015 verkozen in Frankrijk verkozen tot het mooiste Franse chanson aller tijden. De prachtige pianopartij in het stuk draagt er wat mij betreft in grote mate aan bij. Voor de volledigheid vermeld ik hieronder een rudimentaire Nederlandse vertaling van dit prachtige nummer.

Om vijf minuten op een bankje met jou te gaan zitten
En naar al die verschillende mensen te kijken
Je te vertellen over die mooie tijd die voorbij is maar terugkomt
Terwijl ik je kleine vingertjes in m’n hand klem
En voer te geven aan die stomme duiven
Ze een trap te geven maar niet echt
En je lach te horen die de muren openscheurt
En vooral mijn wonden geneest
Je een beetje te vertellen hoe ik klein was
Met die fantastische bonbecs, die we uit de winkel pikten
Car-en-sac en Minto, caramel voor één cent
En de mistral gagnants

Weer vijf minuten in de regen met je te lopen
En al het leven om ons heen te bekijken
Je de wereld te vertellen terwijl ik je opvreet met m’n ogen
Je een beetje te vertellen over je moeder
En in de plassen te stappen zodat ze gaat mopperen
Onze schoenen verpesten en zoveel plezier hebben
En je lach te horen zoals je de zee hoort
Op te houden en terug te gaan in de tijd
Je te vertellen van die carambars van vroeger en de
cocos bohères
En de echte roudoudous die onze lippen opensneden
En onze tanden verpestten
En de mistral gagnants

Om vijf minuten op een bankje met jou te gaan zitten
En naar de zon te kijken die weggaat
Je te vertellen over die mooie tijd die voorbij is maar het kan me niet schelen
Je te zeggen dat wij niet de gemeneriken zijn
Dat als ik een beetje gek ben, dan alleen door jouw ogen
Want die hebben het voordeel met z’n tweeën te zijn
En je lach te horen die zo hoog opstijgt in de lucht
Als de kreten van de vogels
Je uiteindelijk te zeggen dat je van het leven moet houden
En ervan te houden zelfs als de tijd moordend snel gaat
En de lach van de kinderen met zich meeneemt
En de mistrals gagnants
En de mistrals gagnants

David Bowie – Even A Fool Learns To Love

De Franse componist Jacques Revaux (1940) schrijft in de jaren ’60 een nummer met de titel For Me. Hij leurt er wat mee rond, maar weinig zangers zijn geïnteresseerd. Uiteindelijk wil de zanger Claude François (1939-1978) het wel uitbrengen, maar er moet wel een andere tekst geschreven worden. Hij brengt het uit onder de titel Comme d’habitude. François put inspiratie voor dit nummer uit zijn net stukgelopen relatie met de zangeres France Gall.

Wellicht gaat er al een belletje rinkelen, maar nog even geduld. Het plaatje Comme d’habitude wordt opgemerkt door niemand minder dan David Bowie (1947-2016), hoewel toen nog een onbekende Engelse artiest. Hij voorziet het nummer van een Engelse tekst, Even A Fool Learns To Love en dat nummer hoort u hierboven.

Als u de video al aan het afspelen was, dan hebt u de melodie al herkend. Er was namelijk nog een zanger die het Franse nummer oppikte en dat was de Canadees Paul Anka (1941). Ook hij schrijft een tekst op Revaux’s melodie en noemt het My Way. In tegenstelling tot David Bowie krijgt Paul Anka wèl toestemming van Claude François om het nummer uit te brengen. Als Anka vervolgens de Amerikaanse crooner Frank Sinatra weet over te halen om het lied op single uit te brengen, dan is er muzikale geschiedenis geschreven. David Bowie blijft een beetje beteuterd achter met zijn versie en loopt wellicht een grote hit mis.

Daarom hierboven mijn eerbetoon aan David Bowie. Voor de liefhebbers, vooruit, ook de klassieker van Frank Sinatra in een prachtige live-uitvoering en het Franse origineel van Claude François, ook live gezongen met een Engelse ondertiteling.

Boris Vian – Fais-moi mal, Johnny

Boris Vian (1920-1959) was een Franse alleskunner. Hij was schrijver, dichter, zanger, jazztrompettist, acteur, ingenieur, uitvinder en anarchist. Dat resulteerde in 11 romans, 4 dichtbundels, diverse theaterstukken en filmscenario’s en zo’n 400 chansons. Een beroemd chanson is Le Déserteur, een pacifistisch lied geschreven ten tijde van de oorlog in het Franse Indochina.

Maar ik wil het even over een ander nummer van hem hebben en wel Fais-moi mal, Johnny. Als uw Frans een beetje op orde is vertaalt u dit als Doe me pijn, Johnny. Dat is precies waar het lied over gaat. Het liedje gaat over een vrouw die een man benadert voor een potje ruwe seks. De man, niet de slimste op dit vlak, heeft behoorlijk wat aanmoediging nodig en de vrouw beledigt hem zodat hij haar zal slaan. Ze drijft het iets te ver door tot hij haar echt slaat en haar pijn doet.

Let wel, we hebben het hier over 1956 toen het lied uitkwam en dat bracht nogal wat te weeg. Het werd verboden op bepaalde zenders en het kon rekenen op kritiek van de katholieke kerk. Dat ligt ook aan de uitvoering van zangeres Magali Noël die u in bijgaande video kunt horen. Ik ken meerdere uitvoeringen van dit nummer, maar niemand brengt het zoals zij.

Noël zingt het namelijk met een ongekende ondeugendheid en schwung en als ze op 0;26 roept Vas-y mon loup! (Kom hier wolf!) is er geen houden meer aan. Op 0;30 Envole-moi au ciel…zoom! (Breng me naar de hemel, zoom!) en op 0;34 Moi j’aim’ l’amour, qui fait boum! (Ik wil liefde die van boem gaat!). En dan Boris Vian die er tussendoor verkondigt dat hij haar wel degelijk pijn gaat doen… Op 0;59 gaat ze echt los in haar beleving, luister ook naar de Zing! op 1;35, het is een feest om te horen; kom daar nu nog maar eens om. Nu ben ik geen vertaler dus ik heb hier de Franse tekst en Engelse vertaling voor u; u kunt er vast wel iets van maken.

Serge Reggiani – Votre fille à 20 ans

Als je kijkt naar de vertolkers van het Franse chanson valt het op dat er best veel zangers en zangeressen zijn met een allesbehalve Franse achtergrond. Charles Aznavour is wellicht de bekendste met zijn Armeense roots. Maar denk ook aan Dalida (Egypte), Serge Gainsbourg (Oekraïne), Dave (Nederland), Joe Dassin (Verenigde Staten), Sylvie Vartan (Bulgarije), Frida Boccara (Italië), Serge Reggiani (Italië) en Georges Moustaki (Griekenland).

Die laatste schreef het liedje Votre fille à 20 ans en dat werd door Serge Reggiani in 1968 uitgebracht. Geen zware kost, we kijken naar een dochter die alweer twintig jaar is, ‘wat vliegt de tijd’. Moustaki zette het zelf in 1970 nog op de plaat en Wim Sonneveld in 1972 onder de titel Uw dochter is 20.

Voor mij kan er niets tippen aan de uitvoering van Serge Reggiani (1922-2004). Ik heb een zwak voor die zanger. Hij begon als acteur overigens en heeft van 1938 tot 1998 in talloze films gespeeld. Hij begon pas met zingen toen hij 43 jaar was, op aandringen van Simone Signoret en haar man Yves Montand en later met behulp van de zangeres Barbara. Hij vierde grote successen maar geraakte in een diepe persoonlijke crisis toen zijn zoon in 1980 zelfmoord pleegde. Reggiani kreeg hierdoor te maken met ernstige depressies en raakte zwaar verslaafd aan de alcohol. In 1995 maakte hij nog een comeback ondanks zijn verslechterde gezondheid.

Voor mij blijft hij één van de beste vertolkers van het Franse chanson. Dat heeft vooral te maken met het enorm prettige timbre van zijn stem. Ik kan zijn muziek altijd opzetten en het verveelt mij nooit. Het heeft ook te maken met die eindeloze melancholie die ik in zijn ogen denk te lezen en die zo mooi kleurt bij zijn muziek.